Zabrze to miasto powiatowe, położone w województwie śląskim. Umiejscowione jest ono nad rzekami Kłodnicą i Bytomką i w centralnej części Wyżyny Śląskiej- na Wyżynie Katowickiej. Prezydentem Zabrza od 2006 r. jest Małgorzata Mańka-Szulik.
Obecnie miasto liczy ok. 187 000 mieszkańców [dane z 2011]. Jego powierzchnia wynosi 80, 40 km2. Zabrze stanowi część Górnośląskiego Okręgu Przemysłowego (GOP). Podzielone jest ono na 13 dzielnic i 4 osiedla: Makoszowy, Kończyce, Pawłów, Helenka, Grzybowice, Osiedle Janek, Centrum Północ, Centrum Południe, Zaborze Północ, Zaborze Południe, Rokitnica, Biskupice, Maciejów, Mikulczyce, Osiedle Tadeusza Kotarbińskiego, Osiedle Młodego Górnika, Osiedle Mikołaja Kopernika.
Nazwa miasta wzięła się od dawnej wsi Zadbrze (Sadbre) – osady położonej za debrami, czyli dołami, leśnym gąszczem.
Zabrze założono w XIII w. W 1305 roku pojawiła się pierwsza pisemna wzmianka o Zabrzu. W kolejnych latach istnienia tej wsi powstawały w niej: owczarnia, gorzelnia, stajnie, murowany piętrowy dwór, tartaki, młyny, browar. W latach 1792–1822 na terenie Zabrza powstał Kanał Kłodnicki. W 1796 roku uruchomiono pierwszą zabrzańską kopalnię państwową – Królowa Luiza. Następnie utworzono tu także hutę Donnersmarcka, dworzec kolejowy (już nieistniejący), kolejne kopalnie, fabrykę szkła, Dużą Synagogę, elektrownię. W 1915 roku zmieniono nazwę gminy na Hindenburg. Po toczonych walkach w trzech powstaniach śląskich, Zabrze uzyskało prawa miejskie (październik 1922 r.). W nocy z 9 na 10 listopada 1938 r. doszło tu do tzw. Nocy Kryształowej podczas której spalono Dużą Synagogę, zniszczono wiele żydowskich sklepów i aresztowano ok. 350 Żydów.
W czasie II wojny światowej hitlerowcy stworzyli w Zabrzu filię obozu koncentracyjnego w Oświęcimiu i obozy dla jeńców wojennych. W tym czasie otworzono tu również Miejski Ogród Botaniczny. Po wyzwoleniu miasta przez czerwonoarmistów powrócono do nazwy sprzed 1915 roku. W 1959 roku otwarto w Zabrzu Dom Muzyki i Tańca. Dwanaście lat później doszło tu do katastrofy w kopalni Mikulczyce-Rokitnica w Rokitnicy. Zawalił się wówczas poziom 780 m. i 19 górników zostało przysypanych. Od 1996 roku patronem miasta jest św. Kamil. W 2005 roku połączono Kopalnię Węgla Kamiennego Makoszowy z KWK Sośnica w Gliwicach (KWK Sośnica-Makoszowy). Dwa lata później otwarto dla ruchu turystycznego zabytkową Kopalni „Guido” w Zabrzu. W 2010 roku powstała Filharmonia Zabrzańska. W kolejnym roku oddano do użytkowania odcinek Autostrady A1 – Sośnica(Gliwice)-Maciejów(Zabrze).
Wśród licznych zabytków Zabrza (głównie z przełomu XIX i XX w.) można wyliczyć: wieżę ciśnień huty Donnersmarcka z elementami gotyku, wieżę ciśnień przy ul. Zamoyskiego 2 wzniesioną w stylu ekspresjonistycznym, zabudowę kopalni Guido wraz z podziemnymi wyrobiskami, dwór z przełomu XVIII i XIX wieku, kościół pw. św. Anny (styl neoromański), kościół pw. św. Jana Chrzciciela (styl neogotycki), cmentarz żydowski z XIX w. i ruiny spichlerza z XVII w.
Zabrze jest zaprzeczeniem stereotypu miasta przemysłu węglowego, ponieważ ponad 62% jego powierzchni stanowią tereny zielone (parki, lasy). Tutaj znajduje się także jedna z najdłuższych ulic w naszym kraju (9,5 km długości – ulica Wolności).
